Deel II – Monumentale innovaties in faciliteiten en programmering
Introductie
In deel 1 van deze reeks over de geschiedenis van fitness genaamd ‘Schaduwen van ons verleden’ besprak ik een aantal van de meest invloedrijke innovaties in fitnessmaterialen van de afgelopen 3.000 jaar en hoe elk van deze innovaties een grote impact heeft op het aanbod aan materialen in de 21e eeuw. In deel 2 richt ik me op de meer invloedrijke concepten en aanbod van faciliteiten van de afgelopen paar honderd jaar en onderzoek ik hoe deze de moderne fitness sector hebben vormgegeven. Dit artikel is samen met deel 1 uit het boek Legends of Fitness gehaald, geschreven door Peterson, O’Rourke en Tharrett.
De opkomst van fitness
Niemand weet precies wanneer gestructureerd sporten formeel zijn intrede maakte in de leefstijl van de mens. De eerste documenten tonen dat de Egyptenaren zo’n 2.000 jaar voor Christus (meer dan 4.000 jaar geleden) gestructureerde acrobatiek en fitness training formeel introduceerden. De Egyptische cultuur zag acrobatiek als entertainment en als sport en de beoefenaars realiseerden zich dat ze op een gepaste manier moesten trainen om uit te blinken in deze vroege vorm van fysieke performance. Dit leidde tot de introductie van gestructureerde fitness regimes die gebruikmaakten van calisthenics met lichaamsgewicht. De Egyptenaren waren niet de enige beschaving die zich bewust waren van het belang van lichaamsbeweging, of zoals we vandaag de dag zeggen, sporten is geneeskunde. Men denkt dat tijdens dezelfde periode de Chinezen een vorm van sport beoefenden genaamd Cong Fu, gebruikmakend van een combinatie van ademhaling en het doen van vloeiende bewegingen.
Hoewel de Chinezen en Egyptenaren worden gezien als de grondleggers van gestructureerd sporten, waren het de Grieken die training voor competitieve atleten introduceerden. Dit zorgde eindelijk voor culturele acceptatie van fitness. Op het hoogtepunt van de Griekse beschaving werd fitness gezien als een cruciaal onderdeel van vechtvaardigheid, herstellende capaciteit (dus het genezen van het lichaam, de geest en ziel) en educatief (geïntroduceerd in het onderwijssysteem). De manier waarop de Griekse beschaving sporten waardeerde, kan het beste worden uitgelegd aan de hand van twee citaten. Het eerste citaat komt van de Griekse geneeskundige Hippocrates, die leefde van 460 tot 377 voor Christus: “Als we ieder individu even veel voeding en lichaamsbeweging zouden geven, niet te weinig en niet te veel, zouden we de veiligste manier richting gezondheid vinden.” Het tweede, even diepzinnige citaat, komt van de Griekse filosoof Plato: “Een gebrek aan activiteit vernietigt de goede conditie van ieder mens, terwijl beweging en methodische fysieke lichaamsbeweging de conditie beschermt en behoudt.”
Om de een of andere reden zwakte het streven naar gestructureerde fitness als onderdeel van de menselijke natuur samen af met het uitsterven van de Griekse cultuur. Het duurde bijna 2.000 jaar voordat fitness weer populairder werd. In 1569 publiceerde de Italiaan Hieronymus Mercuialis het boek “De Arte Gymnastica Aput Ancientes”, waarin hij het gebruik van medicijnballen, dumbbells, bewegingen met lichaamsgewicht en andere gymnastische bewegingen beschreef voor fysieke lichaamsbeweging. Deze publicatie leek de heropleving van fitness training te betekenen. Zo’n 200 jaar later introduceerde de Duitser John Basedow een curriculum op zijn school genaamd het Philanthropinium, waarin gebruik werd gemaakt van bewegingen en trainingsregimes van Griekse turners. Twintig jaar na Basedow schreef Johann Gutsmuth, bekend als de grootvader van Duitse lichamelijke opvoeding. het boek “Gymnastiek voor de jeugd: een praktische handleiding voor gezonde en vermakende oefeningen voor gebruik op school.” Deze twee invloedrijke publicaties en hun focus om fitness onderdeel van onderwijs voor de jeugd te maken, werkten als een katalysator voor de heropleving van fitness voor het verbeteren van de fysieke gezondheid.
Fitness in een gestructureerde setting
Hoewel het streven naar fitness lang een individuele activiteit is geweest die door enkelen werd uitgevoerd, was het de formele introductie van fitness in het onderwijs op scholen die een meer gesocialiseerde en formele aanpak in gang zette en fitness aan een breder publiek aanbood. De fitnessleiders in die tijd begrepen dat sporten een sociaal element moest hebben om dit breder aan te laten slaan, zodat degenen die de vreugde en de pijn van fysieke activiteit deelden een grotere kans hadden om dit te blijven nastreven. In dit deel verkennen we enkele mijlpalen die de opkomst van fitness in de sociale en culturele levens van mensen over de hele wereld hebben ingeluid.
De achtergrond van fysieke cultuur (jaren 1700 tot)
De privé fitnessclub (1799)
In 1799 richtte Franz Nachtegall uit Denemarken ’s werelds eerste privé gymnastiek club op. Vandaag de dag zouden we het een fitnessclub of zelfs een CrossFit Box noemen. Men denkt dat de privé club van Nachtegall grootschalige groepslessen aanbood die bestonden uit calisthenics, polsstok springen, houten dumbbels en zware medicijnballen.
Turn – De fysieke cultuur club (1811)
Veel historici zien Frederick Ludwig Jahn uit Duitsland als de vader van het moderne turnen en de ontwerper van Turn – een fysieke cultuur club, waarin gymnastiek en de gedeelde sociale en patriottistische interesses van haar leden centraal stonden. Dit is mogelijk de eerste poging tot het ontwikkelen van een fitness ervaring. Jahn ontwierp het paard, de brug met gelijke leggers, springkussens en ladders, die samen met klimtouwen essentiële trainingsonderdelen werden in zijn oorspronkelijke Turn.
In 1811 startte Jahn de club Public Turn Platz, waarvan velen denken dat dit de eerste turnclub in de geschiedenis is. De club bestond uit een open veld waarop mannen en jongens sportlessen konden volgen om fysiek fit te worden om zo hun land te kunnen beschermen. Jahn’s oorspronkelijke Turn bestond niet alleen uit oefeningen op de brug met gelijke leggers, het voltige paard en horizontale barren, maar integreerde ook dumbbells en Indian Clubs. Rond 1860 had hij meer dan 150 Turns of Turnverein wereldwijd opgericht, waarmee dit het eerste fitness aanbod was dat aan beide kanten van de Atlantische Oceaan bestond.
Zweedse pedagogische gymnastiek – het eerste medische fitness aanbod (vroege jaren 1800)
De Zweedse pionier Pehr Henrick Ling, die vaak wordt gezien als de vader van de Zweedse gymnastiek, ontwikkelde Zweedse Pedagogische Gymnastiek, een gesystematiseerde benadering van gymnastiek, ontworpen om specifieke medische voordelen en gezondheidsvoordelen te bieden. Ling’s pedagogische gymnastiek werd opgebouwd via vier kernprincipes. Het eerste voorschrift was medisch, in de overtuiging dat sporten bepaalde lichaamskwalen kon verhelpen of verminderen door het gebruik van een juiste houding en beweging.
Het tweede onderliggende element was militair (martial arts) en was gericht op de rol die lichaamsbeweging speelt in het ontwikkelen van soldaten. Ling’s derde principe benadrukte het vermogen van lichaamsbeweging om het lichaam onder de controle van de individuele wil van het individu te brengen (lichaam-geest). Het vierde onderdeel was esthetisch, lichamelijke expressie van iemands interne gedachten en gevoelens. Na verloop van tijd werd Ling’s gymnastisch systeem de steunpilaar van fysieke training voor het Zweedse leger. Ling’s benadering wordt tevens gekoppeld aan de introductie van massage en osteopathie.
Gymnase Triat – De eerste club op basis van lidmaatschappen (1848)
Gymnase Triat was het geesteskind van Hipplyte Triat. De club werd in 1848 in Parijs geopend, in een gebouw met een oppervlakte van 9.500 vierkante meter. De club was gericht op het ontwikkelen van ieder aspect van fysieke training en bevatte ieder modern materiaal van die tijd, waaronder touwen, paardvoltige, horizontale barren, Indian Clubs, dumbbells en ronde barbells. Men denkt dat Triat’s barbells een van de eerste barbells (genaamd Bares A spheres De 6 Kilos) ooit waren die door het brede publiek konden worden gebruikt. Deze barbells waren lange stangen met ronde gewichten van 6 kilo aan de uiteinden. Een andere ‘eerste’ associatie met de fitnessclub was Triat’s benadering van het financieren van de club, die bestond uit het verkopen van aandelen in zijn club (hij verkocht 250.000 aandelen voor 5 frank per stuk, waarmee er dus meer dan een miljoen frank werd opgehaald). De mensen die aandelen in zijn club kochten, konden deze inwisselen voor privé sessies of voor het betalen van de lidmaatschapskosten.
De Boston YMCA – De grootvader van fitness faciliteiten in de VS (1850)
Kort na de opening van Gymnase Triat in Parijs liet de YMCA van Boston de Amerikaanse bevolking kennismaken met wat gezien wordt als de eerste multifunctionele fitnessclub in de VS (Jahn’s Turnverein werd in 1848 in Cincinnati geopend). De Boston YMCA bevatte veel van de onderdelen van Gymnase Triat, waaronder een volledig uitgeruste ruimte met ringen, touwen, paardvoltige, banken, houten dumbbells, ladders en ruimtes voor vechtsporten of martial arts.
Professor Attila’s atletische studio’s van fysieke cultuur – de eerste personal training clubs in Europa en de VS
De voorvader van personal trainers, master trainers en krachtcoaches en een legende uit de fysieke cultuur, Leo Durlachter – beter bekend als Professor Attila – lijkt de eerste fitness professional te zijn die een bedrijfsmodel rond personal training ontwierp. Atilla startte zijn eerste personal training studio in de jaren 80 van de 19e eeuw in Brussel, opende later in dat decennium een tweede studio in Londen en richtte tenslotte in 1894 Atilla’s Athletic Studio and School of Physical Culture op in New York. Zijn personal training studio’s introduceerden verschillende moderne materialen zoals de ronde barbell, de Roman Chair (hyperextensie bank) en de Roman Column.
Professor Attila was een van de eerste voorvechters van progressieve weerstandstraining voor vrouwen, en van het gebruiken van weerstandstraining om de effecten van veroudering tegen te gaan. Professor Atilla vergrootte zijn reputatie door als personal trainer te werken voor ’s werelds beste atleten en hoogwaardigheidsbekleders van die tijd, waaronder Louis Cyr (een Canadese strongman en eenmalig ’s werelds sterkste man), Gentleman Jim Corbett (eenmalig bokskampioen in het zwaargewicht), Eugene Sandow (waarschijnlijk de beroemdste strongman aller tijden), Cornelius and Alfred Vanderbilt, J.P. Morgan, Jr, John Philip Sousa, Alexander III, Tsaar van Rusland, en King Edward VII van Engeland. In 1926 verkocht professor Attilla zijn club in New York aan Sig Klein, die de studio nog zo’n vijftig jaar runde als Sig Klein’s Studio of Physical Culture.
Andere bekende clubs van de 19e eeuw
Tussen 1850 en 1900 werden verschillende prominente sportclubs en gymzalen over de hele wereld geopend. Denk bijvoorbeeld aan: de New Orleans Athletic Club, New Orleans, LA (1872); de Detroit Athletic Club, Detroit, Michigan (1887); de Hemmingway Gymnasium, Boston, Massachusetts (1888); de Lille Athletic Club, Lille, Frankrijk, gerund door professor Desbonnet (1885), de Wrestling and Weightlifting Club van Sint Petersburg, Sint Petersburg, Rusland (1885); de Athletic Club van Florence, Florence, Italië (jaren 80 van de 19e eeuw); en de Londense YMCA, Londen, Engeland (1888). Deze faciliteiten en vele andere die tijdens de tweede helft van de industriële revolutie werden geopend, waren allemaal gericht op mannen, met een focus op sport en fysieke cultuur en het gebruik van onder andere gymnastiek materialen, barbells, dumbbells, medicijnballen, ring bells, Indian Clubs, ladders, ringen en horizontale barren. Deze vroege clubs boden een plek voor calisthenics in groepsverband en voorzagen in een sociaal element, gebaseerd op het samenbrengen van mannen met gelijke interesses. Wat we in al deze vroege fitness faciliteiten zien is een benadering van fitness die ontzettend veel lijkt op de fitness faciliteiten van de 21e eeuw.
De pioniers van de moderne fitnessclub
Pilates Studio – De eerste pilates studio (1926)
Joseph Pilates opende zijn eerste fitness studio in 1926, gericht op de beoefening van “contrologie”. De studio lag in de buurt van het New York Ballet en was oorspronkelijk gericht op dansers, maar werd later een populaire en effectieve trainingsclub voor circusartiesten, acteurs en atleten. Deze eerste studio was meer dan 50 jaar in gebruik en veel Pilates studio’s van vandaag hebben hun bestaan te danken aan deze eerste studio in New York.
Vic Tanny Health Clubs – De eerste fitness club in een buitenwijk (1947)
In 1947 openden Vic Tanny en zijn broer Armand de eerste keten van moderne health clubs. Vic Tanny introduceerde een nieuw club model aan de Amerikaanse middenklasse, een model dat voor het eerst voor zowel mannen als vrouwen was (met workouts op wisselende dagen). Deze clubs boden een ervaring die aanzienlijk verschilde van de bodybuilding clubs, YMCA’s en privé sportclubs die de fitness wereld voor 1947 domineerden.
Naast het bieden van een workout omgeving waar mannen en vrouwen gebruik van konden maken, introduceerden de clubs ook verschillende trainingsmaterialen en wellness ruimtes (sauna’s en bubbelbaden) aan bezoekers. Vic Tanny is misschien wel het bekendst geworden door zijn introductie van moderne verkoopmethoden (lidmaatschapscontracten, hard selling, medewerkers die alleen op commissie werkten en afsluitende pitches). Vic Tanny was de eerste keten die meer dan 100 vestigingen had.
Lotte Berk Studio – De eerste First Barre Studio (1959)
In het midden van de jaren 50 ging een gevestigde Duitse danseres de samenwerking aan met een osteopaat om een reeks oefeningen te ontwikkelen die gebaseerd was op haar ervaringen als danseres. Haar technieken combineerden principes van Pilates en Yoga en van haar eigen dansachtergrond. Berk gaf haar oefeningen obscure namen, zoals “prostituee”, “plassende hond” en “Frans toilet”.
In 1959 opende ze een sportstudio in Manchester waar ze haar unieke en intensieve sportprogramma lesgaf (gericht op het ontwikkelen van de “core”). De tientallen jaren hierna stroomden haar lessen vol met talloze beroemdheden, met name vrouwen, om de geheimen van een geweldige core en fantastische benen te weten te komen. Sommigen zien Lotte Berk als koningin van de fitness; De ‘koningin van Barre’ is mogelijk een betere titel, aangezien de verschillende versies van Barre van vandaag de dag allemaal te herleiden zijn tot de methodes van Lotte Berk.
Health and Tennis Corporation (ook bekend als Bally Total Fitness) – Eerste club keten die in de VS naar de beurs ging (1962)
Health en Tennis werd opgericht door Don Wildman, een voormalige werknemer van Vic Tanny. Hij bracht het bedrijfsmodel van Vic Tanny naar een heel nieuw niveau. Health en Tennis werd pas in 1982 Bally’s, en vervolgens Bally Total Fitness in 1992. Het bedrijfsmodel dat door Health and Tennis werd gehanteerd bestond uit het gebruik van lidmaatschapscontracten van lange duur en hard selling. Deze kwamen rechtstreeks uit de handleiding van Vic Tanny. Het bedrijf was een voorloper op het gebied van het overnemen van regionale club ketens (zoals Vic Tanny’s, President’s Health and Racquet, European Health Spa’s, Holiday Universal) om een nationale dekking te krijgen. Op een gegeven moment was Bally’s de grootste keten ter wereld. Bally Total Fitness was ook de eerste keten in de fitnesswereld die door een bedrijf buiten de fitness wereld werd gekocht, en de eerste beursgenoteerde fitness club, hoewel dit slechts van korte duur was.
Gold’s Gym – Voorloper in franchising en licensiëring (1965)
In 1965 werd Gold’s Gym geopend door Joe Gold – een merk dat sindsdien gelijk staat aan bodybuilding en franchising van clubs. In 1970 werd Gold’s aan Pete Grymkowski en Tim Kimber verkocht, die het merk aan andere clubeigenaren begonnen te verkopen en in 1980 overgingen op een franchise model om het bereik van het merk te vergroten.
Op dit punt schoot de bekendheid van het Gold’s merk omhoog en werd het een iconisch wereldwijd merk. In 2019 had het bedrijf 700 clubs in 29 landen, waarvan er bijna 550 franchises zijn. Het franchising model dat door Gold’s werd gebruikt legde de basis voor veel bekende fitness merken van vandaag zoals Anytime Fitness, Planet Fitness, Orangetheory en Snap Fitness, die allemaal gebruikmaken van een franchise model.
Midtown Tennis – De eerste Indoor Tennis Club (1969)
Legende in de branche Allan Schwartz en zijn vader richtten de Midtown Tennis Club op (vandaag de dag bekend als Midtown Athletic) en startten hiermee de eerste indoor tennis club in de VS. De Midtown Tennis club was de eerste in zijn soort in de health en fitnessbranche. Het was de eerste club die een gepatenteerd tennisprogramma met handelsmerk ontwikkelde, ‘Tennis in No Time’ genaamd. Recentelijk heeft Midtown een hotel aan haar campus toegevoegd, waarmee het een van de eerste clubs is met een gelijknamig hotel.
Lucille Roberts Health Clubs – De eerste clubketen voor alleen vrouwen (1969)
Lucille Roberts ontwikkelde de eerste keten van health en fitnessclubs voor alleen vrouwen. Het was het eerste bedrijf dat waarde zag in het aanbieden van een comfortabele omgeving voor vrouwen om te sporten (clubs voor Lucille Roberts waren ofwel voornamelijk mannelijk of gedeelde faciliteiten waarin vrouwen op wisselende dagen sportten).
De clubs van Roberts boden een omgeving gericht op vrouwen, door het aanbieden van groepsfitness en kinderopvang. De clubs boden daarnaast ook onderwijsmogelijkheden om vrouwen te helpen met het bereiken van hun professionele ambities. Het bedrijf runt momenteel 16 clubs voor alleen vrouwen in New York en werd recent gekocht door Town Sports International.
24 Hour Fitness – De eerste 24/7 fitness club keten (1983)
24 Hour Fitness werd in 1983 opgericht door Mark Mastrov en is uitgegroeid tot een van de grootste ketens ter wereld met meer dan 400 clubs in de VS en een omzet van meer van 1,5 miljard dollar. 24 Hour Fitness staat vooral bekend vanwege het feit dat dit de eerste club was die partnerschappen met eigen vermogen benutte, waarmee het vermogen en de schuld werden verhoogd om meerdere regionale overnames en snelle groei in gang te zetten. 24 Hour Fitness was ook het eerste bedrijf dat beroemdheden inzette voor het merk van de club. Er werd bijvoorbeeld samengewerkt met Magic Johnson, Andre Agassi en Jackie Chan.
McFit – De eerste grootschalige budget club (1997)
McFit werd in 1997 bedacht door Rainer Schaller. McFit was op dat moment een normale club op de markt, maar in de jaren erna ontwikkelde het zich tot een voorbeeld voor het populairste bedrijfsmodel in de fitness branche van de 21e eeuw (geen franje, goedkope club / low budget club). Schaller’s club model was gebaseerd op het bieden van een praktisch, gebruiksvriendelijk, high-tech en extreem betaalbaar clubmodel zonder franje voor het grote publiek.
McFit liet clubeigenaren over de hele wereld de potentie van het budget club model zien, waarmee de snelle ontwikkeling van goedkope club modellen in de sector in gang werd gezet (waaronder Basic-Fit, Crunch, Planet Fitness, Smart Fit, The Gym Group). Het McFit model was een van de eerste die het ‘low touch’ model integreerde, met minimale personeelsbezetting en een high-tech benadering van dienstverlening aan leden, communicatie en beheer van de club.
Tot slot
Albert Einstein zei ooit: “Het verschil tussen het verleden, heden en de toekomst is slechts een hardnekkig aanhoudende illusie.” Zijn woorden zijn extreem van toepassing op fitness, waar de praktijken van het verleden en het heden zeer vergelijkbaar zijn. Wat sommigen als een moderne innovatie zien, zien anderen als een nieuw schilderij op een oud canvas. Het doel van dit artikel en het vorige artikel is leden te voorzien van een historisch raamwerk van de fitnessindustrie, hopende dat het innovatief denken bevordert dat verder gaat dan de hardnekkige en aanhoudende illusie die we vandaag de dag blijven waarnemen.
Wil je meer leren over het verhaal van de fitnessindustrie? Ga naar HealthyLearning.com om het volledige boek Legends of Fitness: The Forces, Influencers, and Innovations That Helped Shape the Fitness Industry te kopen