We beoordelen de Game Changers-documentaire en delen wat je moet weten

Toen twee mensen – waarvan er één een fitnesstrainer is – me binnen twee dagen over deze nieuwe documentaire vertelden, wist ik dat het tijd was om Netflix op te starten en de documentaire te kijken.

Deze film is het werk van veganistische zwaargewichten. De uitvoerend producent is de beroemde veganist James ‘Avatar’ Cameron (die ook een plantaardig eiwit bedrijf heeft, genaamd Verdient Foods) en een lange lijst andere Big Vegan namen, waaronder Arnold Schwarzenegger (wie had dat gedacht?!), acteur Jackie Chan, Formule 1 kampioen Lewis Hamilton en tennis ster Novak Djokovic. Het is een nieuwe kijk op het verouderde idee dat ‘echte mannen vlees eten’.

De verteller en presentator is James Wilks, een voormalig kampioen in de UFC en nu vechtsporttrainer van elite militairen. Wilks is herstellende van een blessure en ontdekte dat het eten van planten de prestaties bevordert. Er wordt uitgebreid gesproken over een studie die aantoonde dat Romeinse gladiatoren bijna volledig vegetarisch aten; dit werd bepaald aan de hand van het meten van verschillende elementen in opgegraven botten. Gladiatoren stonden zelfs bekend als ‘gersteters’. Hoe konden deze oersterke, stoere mannen tot de dood vechten op slechts planten?, vraagt Wilks zich af.

De vraag die ik mezelf stelde was: aten de gladiatoren anders dan de rest van de bevolking in die tijd? Aten ze anders om hun prestaties te bevorderen? Niet echt, zo blijkt. Toentertijd at niemand veel vlees; vlees was relatief schaars voor de gewone bevolking in het oude Rome. Science Daily rapporteert dat er vrijwel geen verschil was op het gebied van voeding tussen gladiatoren en de lokale bevolking, die voornamelijk granen at en vrijwel geen vlees. De term ‘gersteter’ heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat gladiatoren graan van mindere kwaliteit werd gegeven (vergeet niet dat de meeste gladiatoren slaven waren).

Dit alles wordt echter niet vermeld in de film, en Wilks staat helemaal versteld. Je ziet hem medische boeken lezen op een crosstrainer. Vervolgens reist hij de hele wereld over om topsporters te ontmoeten, die allemaal aangeven dat de overgang naar een veganistisch dieet (deze term wordt echter niet gebruikt – het is steeds ‘plantaardig’) het magische onderdeel was dat voor wereldrecords en gouden medailles heeft gezorgd.

Wilks interviewt ook verschillende dokters en experts en krijgt als het ware een introductieles in veganisme. Ja, je kunt alle eiwitten die je nodig hebt uit een plantaardig dieet krijgen, wordt ons verteld. Dit is niet verrassend (het is een vastgesteld feit dat veganistische of vegetarische diëten zeer gezond en compleet kunnen zijn qua voedingswaarden), behalve voor enkele sporters in de documentaire. Sommigen geven aan dat ze dachten dat ze veel vlees moesten eten om groot en sterk te worden en één biecht zelfs op dat hij de meeste groenten niet kende voordat hij veganistisch werd.

Ik houd van de boodschappen dat plantaardige diëten alle eiwitten en andere voedingsstoffen kunnen bieden die we nodig hebben, zelfs als we aan topsport doen.

De film stopt niet bij het benadrukken van de voordelen van het eten van planten. Er wordt ook uiteengezet wat de nadelen van het eten van vlees zijn.

Hier wordt de wetenschap bij betrokken. Experimenten met atleten laten zien dat een enkele vleesmaaltijd blijkbaar genoeg is om je bloed te verstoppen met inflammatoire stoffen en je seksuele prestaties te schaden.

Het is een overtuigend verhaal. Tegen het einde, als je nadenkt over het veranderen van je eetgewoonten, zul je klaar zijn om de switch te maken. De sterkste man ter wereld is een veganist, gewichtheffers, bodybuilders en lange afstand lopers zijn veganisten. Een voetbalteam in de VS heeft hun eetgewoonten aangepast en voor het eerst de playoffs gehaald. En een ranger die zeldzame neushoorns en olifanten tegen gewapende stropers beschermt gaat over op een veganistisch dieet nadat hij zich realiseert dat hij niet met een zuiver geweten dieren kan eten terwijl het zijn taak is om ze te redden.

Wat kunnen we hiervan leren? Ik denk dat er enkele voor- en nadelen aan de docu kleven en dat mensen er lessen uit kunnen trekken.

Voordeel: Het beëindigt de mythe dat vlees mannelijk is.

Ik houd van de boodschap dat plantaardige diëten alle eiwitten en andere voedingsstoffen kunnen bieden die we nodig hebben, zelfs als we aan topsport doen. En ik denk dat het mannen aanspreekt wanneer ze grote, sterke gasten topprestaties op het gebied van atletisch vermogen en kracht zien leveren op slechts plantaardig voedsel. Als het meer mannen aanmoedigt om planten te eten, is dit alleen maar goed.

Nadeel: Het draait alleen om de mannen.

Je hebt misschien door dat deze film sterk op mannen is gericht. Een paar vrouwelijke atleten komen aan het woord – beide Olympische sporters, hoewel niet echt herkenbaar voor de gemiddelde vrouw. Het is jammer dat de boodschap wordt gegeven dat deze manier van eten voor de elite is en niet voor gewone mensen.

Voordeel: Het laat zien dat planten gezond en heerlijk zijn.

De overheersende boodschap is plant-positief: planten zijn anti-oxidanten, gaan ontstekingen tegen en zitten vol goede stoffen. Ondanks een vreemde afslag waarin de filmmakers een samenzwering tevoorschijn willen toveren door het eten van vlees gelijk te stellen aan roken, is niemand het hiermee oneens. Dr. David Katz laat in een kort interview weten dat er een brede consensus bestaat dat in de meest gezonde manieren van eten planten de boventoon voeren.

Nadeel: Het stimuleert de strijd ‘vlees versus planten’.

Het is jammer dat de boodschap op deze manier wordt uitgedragen. Het is te simplistisch, onrealistisch en voor de meeste mensen niet nuttig. Het is een verhaal dat met een sterk motief wordt verteld. Er is geen ruimte voor het feit dat niemand alleen maar vlees eet; of dat er andere manieren van eten zijn, die op plantaardig voedsel zijn gebaseerd en dierlijke producten bevatten en ook extreem gezond zijn.

Voordeel: Het laat zeer gezonde mensen zien die plantaardige diëten volgen.

De atleten in de documentaire zijn rolmodellen. Wie wil er nu niet super sterk en fit zijn als ze 65 zijn, zoals de sportschooltrainer van Wilks?

Nadeel: Er is geen context.

De documentaire behandelt geen van de andere onderdelen die een geweldige atleet vormen: training, genetica, coaching, geld, tijd, slaap, psychologie. Het noemt verder geen risico’s van het volgen van een veganistisch dieet. Voor met name vrouwelijke atleten kan dit leiden tot onvolledige inname van opneembaar ijzer en calcium, wat zeer schadelijk kan zijn als dit tot tekorten leidt. Mensen die een veganistisch dieet volgen moeten ook harder werken om genoeg omega-3 en vitamine B12 binnen te krijgen.

Voordeel: Het toont plantaardige eetgewoonten aan de brede bevolking.

Het is geweldig als eten op een op plantaardige manier meer mainstream wordt.

Nadeel: Plantaardig hoeft niet ‘alleen planten’ te betekenen.

Ik weet dat veel veganisten de term plantaardig verkiezen, en natuurlijk is een veganistisch dieet plantaardig. Maar laten we niet vergeten dat andere gezonde manieren van eten – manieren die mogelijk wat dierlijk vlees bevatten – ook op deze manier kunnen en zouden moeten worden beschreven. Plantaardig eten is voor iedereen, veganist of niet.

Kom hier meer te weten over The Game Changers.

Niki Bezzant is Nieuw-Zeelands, schrijft over eten en is tevens redacteur en commentator. Ze is de oprichtende redacteur (nu hoofdredacteur) van Healthy Food Guide magazine en is op dit moment de voorzitter van Food Writers New Zealand en een trotse ambassadeur van het Garden to Table programma, wat kinderen helpt om eten te verbouwen, koken en delen. Ze is een lid van de Raad van Bestuur van het True Health Initiative, een wereldwijde organisatie van gezondheidsprofessionals die zijn toegewijd aan het delen van een wetenschappelijke boodschap van wat we zeker weten over leefstijl en gezondheid.